Protokół FTP (skrót od angielskiego File Transfer Protocol) jest protokołem komunikacyjnym umożliwiającym wymianę plików. W swoim działaniu wykorzystuje dwa połączenia w ramach protokołu TCP/IP, czyli tego samego będącego podstawą internetu. Protokół FTP pozwala przesyłać dane od klienta do serwera i odwrotnie.
Protokół FTP stosuje się w sieciach internetowych otwartych oraz wewnętrznych. Znakomicie sprawdza się np. w redakcjach albo w grupach, w których pracuje się z danymi, informacjami (bardzo często taki kanał komunikacji tworzą studenci danego roku, żeby dzielić się materiałami, testami, opracowaniami, pytaniami i wszelkimi innymi dokumentami).
Protokół FTP ma postać ośmiobitową, więc w przeciwieństwie do poczty elektronicznej nie wymaga kodowania do siedmiu bitów. Specyfikację protokołu opracowało Internet Engineering Task Force, czyli stowarzyszenie działające na rzecz ustanowienia standardów technicznych i organizacyjnych odnośnie internetu. Szczegóły można znaleźć w dokumencie RFC 959.
W protokole FTP komunikacja odbywa się dwutorowo, z tym że jedno połączenie TCP ma charakter kontrolny, natomiast drugim wędrują dane. Połączenie FTP działać w trybie aktywnym albo pasywnym. W pierwszym przypadku dla poleceń używa się portu 21 zestawianym przez klienta, natomiast przesył danych odbywa się portem 20 zestawianym przez serwer. W trybie pasywnym polecenia wędrują portem 21, a dane - portem o numerze większym niż 1024 (oba są zestawiane przez klienta).